Schoolexamens
Het examenprogramma is uitgesmeerd over 4- en 5havo. Dat betekent dat je al in 4havo begint met examen doen. Dat heet officieel de Tweede Fase (kijk maar op de kaft van je pensumboekje). Het begin van de Tweede Fase markeert een groot verschil met de onderbouw. Een proef kon je altijd overdoen, maar een examenresultaat blijft staan. Straks in 5havo tellen je examenresultaten uit 4h nog steeds mee (al heb je gelukkig wel een paar herkansingen).
Programma van Toetsing en Afsluiting (PTA)
Elke school moet een Programma van Toetsing en Afsluiting (PTA) hebben, waarin het examenprogramma voor elk vak staat beschreven. In het PTA kun je zien: welke examenonderdelen je moet doen, wanneer die zijn, hoe lang elk examenonderdeel duurt, welke stof je ervoor moet kennen, hoe zwaar het cijfer meetelt, of het herkanst kan worden en hoe er precies wordt getoetst (schriftelijk examen, mondeling examen, handelingsdeel of praktische opdracht). Kortom, best een belangrijk ding dat PTA. Onder ‘relevante downloads‘ vind je het PTA voor de huidige 4havolichting.
Schoolexamens
Belangrijk onderdeel van het examenprogramma is het schoolexamen. Er zijn schriftelijke schoolexamens en (bij de talen) ook mondelinge schoolexamens. Schriftelijke examens worden meestal in de gymzaal afgenomen. In 4havo heb je onder andere (schriftelijke) schoolexamens voor: aardrijkskunde, geschiedenis, economie, maatschappijleer, M&O, scheikunde, biologie, wiskunde (A zowel als B), NLT en BV.
Praktische opdrachten
Naast examens kent het examenprogramma ook praktische opdrachten (PO’s). Zoals de naam al aangeeft, is een praktische opdracht iets wat je moet doen. Dat kan bijvoorbeeld een boekverslag zijn, een presentatie of een practicum. Net als voor een schoolexamen krijg je voor een praktische opdracht een cijfer. Sommige PO’s worden ingeroosterd. Andere PO’s kun je in je eigen tijd maken. PO’s die niet zijn ingeroosterd, moet je in principe inleveren op of voor de peildatum van dat pensum (tenzij anders aangegeven in het PTA). In 4havo heb je onder andere praktische opdrachten bij de vakken: Nederlands, Engels, aardrijkskunde, geschiedenis, maatschappijleer, natuurkunde, biologie, wiskunde, NLT en CKV.
Handelingsdelen
Behalve examens en praktische opdrachten moet je binnen het examenprogramma ook handelingsdelen doen. Een handelingsdeel is, net als een praktische opdracht, een karweitje dat je moet doen. LOB (Loopbaanoriëntatie en -Begeleiding) is bijvoorbeeld een 4h-handelingsdeel. Het verschil tussen een handelingsdeel en een praktische opdracht is dat je voor een handelingsdeel géén cijfer krijgt en voor een praktische opdracht wel. Een handelingsdeel is of voldaan of niet voldaan. Ook al krijg je geen cijfer voor handelingsdelen, toch moet je ze doen. Er staat een andere stok achter de deur. Als er op de deadline nog handelingsdelen open staan, verspeel je namelijk een herkansing. Je hebt in 4havo het recht om twee schoolexamens te herkansen, maar als je handelingsdelen mist, mag je er maar een herkansen. En vervolgens moet je dat handelingsdeel alsnog doen, want in 5havo krijg je je diploma pas als alle handelingsdelen zijn afgerond. Dus: toch maar beter handelingsdelen op tijd afhandelen. In het PTA vind je de aftekendeadlines voor de verschillende handelingsdelen.
De meeste handelingsdelen horen niet bij een bepaald vak. Een overzicht van deze niet-vakgebonden handelingsdelen staat helemaal vooraan in je pensumboekje. Daarnaast zijn er in 4havo ook een paar vakgebonden handelingsdelen. Bij maatschappijleer is het aftekenen van je werk een handelingsdeel. En bij gym is het bijwonen van de lessen gym ook een handelingsdeel (als je een les mist, haal je die in en als je geblesseerd bent, doe je een vervangende opdracht).
Examenreglement
Voor examens gelden allerlei regels. Om een willekeurige greep te doen: je mag je telefoon niet meenemen, je mag niet met potlood schrijven, je mag het laatste kwartier van het examen niet meer weg. Die regels zijn er niet om leerlingen dwars te zitten, maar juist om ervoor te zorgen dat iedereen tijdens het examen maximaal kan presteren.
Een overzicht van alle regels is te vinden in het Examenreglement. Wat doe je als je een examen niet kunt maken? Wat is de straf voor spieken? Wat als zich een probleem voordoet tijdens je examen? Hoe kun je bezwaar maken tegen een beoordeling? Wat mag er niet tijdens een examen (werk uit zaal meenemen) en wat wel (eten en drinken)? Hoe kun je herkansen? Wat is het verschil tussen een herkansing en een herexamen? Wanneer mag je van 5havo overstappen naar 5vwo? Het examenreglement geeft precies aan wat je plichten zijn, maar ook welke rechten je hebt. Onder ‘relevante downloads‘ vind je het Examenreglement voor dit schooljaar.
Ziek
Wat nou als je ziek bent tijdens een schoolexamen of om een andere reden verhinderd? Dan moet je je van tevoren laten afmelden door je ouders bij zowel de absentiebewaker als de jaarlaagcoördinator. In principe kun je het gemiste schoolexamen inhalen in de volgende examenperiode.
Herkansingen
Schoolexamencijfers blijven staan. Examenresultaten uit 4havo neem je mee naar 5havo. Gelukkig heb je in 4havo twee herkansingen. Een eventuele uitglijder valt dus nog te herstellen. De herkansingen vinden plaats in de inloopweek van pensum 4. Via Magister kun je je opgeven. Overigens mag je herkansen, maar hoeft het niet. Je kunt herkansingen in elk geval niet meenemen naar volgend jaar.
Doubleurs
Wat als je een jaar voor de tweede keer doet? Schoolexamens en praktische opdrachten die voldoende zijn, mag je laten staan. En als je wil, mag je ze ook overdoen (het hoogste cijfer telt). Handelingsdelen die voldaan zijn, mogen ook blijven staan. Schoolexamens of praktische opdrachten die onvoldoende waren, moet je als doubleur overdoen.
Pensumboekje
In de bovenbouw is het pensumboekje niet minder belangrijk. Integendeel! In 4havo is het belang van het pensumboekje alleen nog maar groter geworden. In het pensumboekje staan alle examenonderdelen van dit jaar, aangegeven met een * en een driedelig cijfer. Alle handelingsdelen beginnen met 2, alle praktische opdrachten met 3 en alle schoolexamens met 4. Zorg dat je al die examenonderdelen laat aftekenen. Dan heb je altijd bewijs dat je dat handelingsdeel hebt gedaan of een voldoende hebt voor dat examen. En dat betekent inderdaad dat je je pensumboekje uit 4havo moet bewaren tot aan je diploma.